Voor wie zich niet in de consumptie van de oppervlakkigheid wil verdringen geeft Linda Molleman u af en toe de gelegenheid om u zonder gene niet goed te voelen
ZONDER GÈNE
Mensen die Brugge binnenrijden via de afrit Oostkamp op de E40 kennen het werk van Linda Molleman. Ze komen het willens nillens tegen op het rondpunt van de Baron Ruzettelaan. De KEISNIJDING heet het werk, in de volksmond wordt het volgens Linda Molleman ’t Kiekenspit’ genoemd. Het is een werk met een rasterpatroon waarin de kunstenares eventjes 12.000 keien van een egale grootte heeft aangebracht.
‘Ik heb iets met rasters’ bekent ze. Ook in deze tentoonstelling bevindt zich een maquette met een rasterpatroon. Ik heb het hier over het ontwerp voor een bijzonder imposant kunstwerk dat bedoeld was om te realiseren te Gent bij het Universitair Ziekenhuis. Het werk heet PYR-A-MIDE of ‘kracht in het midden’. Het bestaat uit een – gezien de titel nogal voor de hand liggende – piramidale structuur waaruit 1001 loshangende staaldraden aan de ruimte vorm geven. In het midden is er een ronde opening gelaten en daar is dan plaats voor een grote blok arduin. U moet u voorstellen dat de zijde van de piramide in de realiteit 14m zou bedragen. Het is of was de bedoeling dat wie de plaats ook bezoekt, is het de dokter, de verpleegkundige, de zieke of diegene die hem of haar liefheeft, hier een moment van rust kan vinden in het centrum van deze piramide. Dat de mens even kan verwijlen, even kan bezinnen achter een transparant en ritmisch wiegende muur van staaldraad. Ik vind dit een schitterende vondst en het is erg spijtig dat het uit de boot is gevallen omwille van een toch wel exhuberante kostprijs. Ik vind het een goed werk omdat het tegelijk teruggrijpt naar een archetypisch gegeven als de piramide en toch ook ruimte laat voor een zekere speelsheid, zelfs op het moment van misschien grote ernst en spanning en droefheid zoals zich dat in een ziekenhuis nogal eens voordoet.
Piramides zijn hier wel meer te zien. Ze hebben titels gekregen als HET MOOIE HUIS VAN DE EEUWIGHEID of OP WEG NAAR ONSTERFELIJKHEID? Met enige gerechtvaardigde trots en als een echte bouwheer vermeldt Linda dat ze de Cheopsformule toepast in al haar piramiden. ( Waar zijn zij die het maar met eentje moeten stellen?)De Cheopsformule wil zeggen dat de hoogte vermenigvuldigt met 1,57075 gelijk is aan de basis.
Een van die piramiden is gemaakt van gips waarin dan weer beenderen, knoken zijn verwerkt. Het huis dat de onvergankelijkheid symboliseert draagt de vergankelijkheid in zich. Een andere is op de top voorzien van een merkwaardig voorwerp. Het voorwerp was voor mij tot voor kort volkomen onbekend en zo was dat ook voor Linda Molleman, zij het al wat langer geleden.
Ze kwam eerder toevallig in het bezit ervan omdat ze die dingen zo mooi vond. Het bleken baarmoederhalsringen te zijn en dat is niet zo direct mijn terrein. Volgens de deskundige uitleg die ze mij verschafte dienen die ringen om de geboorte tegen te houden tot de vrucht voldoende rijp is, zo wordt een te vroegtijdige opening van de baarmoederhals tegengegaan. Zij plaatst zo’n ring, die duidelijk met beginnend leven te maken heeft, op een piramidale vorm die wij toch wel met de dood plegen te associëren. Is het een overwinning op de dood? Is het de onafwendbaarheid van de dood, ook voor dat nieuwe leven? Het zal u al duidelijk zijn, dames en heren, deze tentoonstelling heeft wat te maken met twee niet zo’n vreemde thema’s voor de levenden onder ons. De intrigerende ovaalronde vormen op de uitnodigingskaart met hun warme kleur zijn eigenlijk twee baarmoeders. Ze zijn gemaakt in polyester en behandeld met metaalverf die een oxidatieproces heeft ondergaan en dan is gefixeerd. Het lijken twee communicerende wezens, levend en wel klaar om elkaar met een intieme kus te lijf te gaan. Molleman is ervan overtuigd dat de foetus nog voor de geboorte positieve en negatieve ervaringen kan ondervinden. Ze brengt dat naar voor in haar werk EMOSFEER. Het zijn glazige en transparante buikvormige sculpturen in polyester met uiteraard daarin telkens die merkwaardige ring. Wie in de buik kijkt wordt geconfronteerd met een tekst die alludeert op die positieve en negatieve ervaringen van het kind in wording.
Hebben we hier te maken met een nieuwe wending in het werk van deze kunstenaar? Ik weet het niet, de tijd zal het uitmaken. Ik stel wel vast dat het werk van Linda Molleman in grote mate te maken heeft met de dood, religie en hiernamaals. Ze heeft duidelijk , net als zovelen in Vlaanderen, een katholieke opvoeding ‘ genoten ‘, zoals dat dan heet. En dat heeft sporen nagelaten in haar werk, is een zelfs blijvende bron van inspiratie. Ze heeft er apert een belangstelling voor religie en aanverwante elementen aan overgehouden. Zoals iedereen wordt ook zij geconfronteerd met de grote vragen van het leven. Wie zich niet in de consumptie van de oppervlakkigheid verdrinkt komt ooit voor die vragen te staan. Linda Molleman tracht steeds weer haar werk een begin van antwoord te formuleren, soms moeizaam, soms pertinent. Haar verdienste is dat ze de vragen stelt, zachtjes, zonder pretentie, een beetje zijdelings via beelden die kunnen spreken tot de ziel. En dat is een verdienste. Het zijn vragen waarmee we niet steeds even graag geconfronteerd worden in een maatschappij waar alles gericht is op het genot, het zich goed moeten voelen. Linda Molleman geeft u af en toe de gelegenheid om u zonder gène eens niet goed te voelen. Ik vind dat een prestatie en zeg haar hiervoor van harte dank.
DAAN RAU
KUNSTCRITICUS
BRUGGE, 7 SEPTEMBER 2002